Odbiór społeczny chorób nowotworowych w znacznej mierze determinuje jakość życia w chorobie. Stosunek do osób cierpiących na ten typ schorzenia zależny jest głównie od wiedzy, jaką posiadamy oraz od ustosunkowania do niej. Niemniej bardzo znaczącą rolę w postrzeganiu osób chorych odgrywają stereotypy, które budowane są w oparciu o informacje docierające do jednostki. Stąd wysoka ranga edukacji zdrowotnej i przekazywania rzetelnej wiedzy.
Każdy rok to odnotowany wzrost liczby zachorowań na nowotwory złośliwe i to właśnie one stanowią jedną z głównych przyczyn zgonów w naszym kraju. Jak wskazują statystyki i prognozy epidemiologiczne, w niedługim czasie to właśnie ta grupa schorzeń będzie stanowiła najczęstszą przyczynę śmierci. Dla nakreślenia skali rosnącego problemu warto przypomnieć historyczne statystyki: w 1999 roku odnotowano 111 000 zachorowań i 81 000 zgonów, w 2009 roku zachorowania wzrosły do liczby 130 000, a zgony do liczby 93 000. Już wówczas pojawiała się tendencja wzrostowa w kontekście skali problemu [1]. Prognozy Światowej Organizacja Zdrowia i Międzynarodowej Unia Walki z Rakiem (UICC) wskazują, że w niedługim czasie nowotwór rozpoznany będzie u co czwartego Polaka. Czynniki, jakie sprzyjają temu zjawisku, to starzenie się społeczeństwa polskiego, przejmowanie nawykowe zachowań ryzykownych, a przy tym zwiększenie ekspozycji na kancerogeny. Opinia społeczna w tym zakresie stanowi podstawę do tworzenia się przekonań, a co za tym idzie, kształtuje postawy wobec zachowań zdrowotnych w tym obszarze. W wielu przypadkach przyczyną podejmowania zachowań ryzykownych jest brak wystarczającej wiedzy dotyczącej pierwszych symptomów nowotworowych. Wiedza jednak stanowi część składową opinii społecznej, która sama w sobie pełni bardzo wiele funkcji – integracyjną, wyjaśniającą, kształtującą, kontrolną czy choćby konsultacyjną. Wszystkie wymienione funkcje mają znacznie w kształtowaniu się postaw zdrowotnych, w tym do profilaktyki, wczesnego wykrycia nowotworu czy samego procesu leczenia [1].
Edukacja społeczeństwa wydaje się być więc kluczowa w walce z rozprzestrzeniającym się procesem rozwoju nowotworów, jednak by edukacja taką była, potrzebny jest element zaufania do osoby przekazującej wiedzę. Rzetelność informacji ma więc ogromne znaczenie, gdyż to właśnie one wpływają na kształtowanie postaw zdrowotnych, biorąc pod uwagę zarówno względy różnic demograficznych, socjologicznych, ekonomicznych, jak i różnic w potrzebach w tym zakresie [1].
Wiedza o nowotworach
Wyniki prowadzonych badań i analiz wskazują na stopniowy wzrost wiedzy społecznej dotyczącej onkologii oraz związanych z chorobami nowotworowymi zachowań. Stan świadomości jest coraz lepszy, jednak podejmowanie działań w kontekście nawykowym w dalszym ciągu jest obszarem, który budzi obawy specjalistów – pomimo tego, że wiele osób ma świadomość przyczyn powstawania nowotworów, nie podejmuje wczesnych działań eliminacyjnych ani prozdrowotnych, by uniknąć zachorowania [1].
fot. panthermedia
Głównym problemem społecznym, jaki jest obserwowany, to poddawanie się badaniom profilaktycznym. Widoczny bowiem jest brak regularnego badania się i kontrolowania swojego stanu zdrowia. Większość osób mówi o braku wiedzy dotyczącej konieczności przeprowadzania tego typu badań oraz niska świadomość czynników zagrażających i stanowiących źródła chorób nowotworowych [1].
