Rak trzustki jest schorzeniem bardzo poważnym, co wynika z kilku różnych aspektów. Zagrożenie związane z tym schorzeniem wynika m.in. z tego, że u chorych dość późno pojawiają się jakiekolwiek objawy sugerujące raka trzustki, a przy późnym rozpoznaniu rokowania pacjentów są wyjątkowo niepomyślne. Zanim jednak objawy raka będą mogły się pojawić, najpierw musi rozwinąć się sama choroba: co więc może doprowadzać do występowania raka trzustki?

Rak trzustki: przyczyny i czynniki ryzyka

W jakim dokładnie mechanizmie rozwija się rak trzustki, tego do tej pory nie udało się jednoznacznie ustalić. Wyróżnia się jednak szereg różnych czynników ryzyka raka trzustki, które w znaczący sposób zwiększają predyspozycje pacjenta do wystąpienia u niego tej choroby. Wśród nich wspomina się przede wszystkim o:

• paleniu papierosów,
• przewlekłym zapaleniu trzustki,
• otyłości,
• cukrzycy,
• występowaniu raka trzustki u członków rodziny,
• obciążeniu jednostkami, które predysponują do wystąpienia nowotworu trzustki (jako przykłady można tutaj podać mutację genu BRCA2, zespół Peutza-Jeghersa oraz rodzinną polipowatość gruczolakową).

Jako jeszcze inny czynnik ryzyka raka trzustki wymienia się również podeszły wiek. Wniosek taki wysunięto na podstawie tego, iż nowotwory trzustki najczęściej spotykane są u pacjentów będących powyżej 50. roku życia.

Mniej i bardziej specyficzne dolegliwości, czyli objawy raka trzustki

Aby móc leczyć jakąkolwiek chorobę, trzeba ją najpierw zdiagnozować. Pacjent do lekarza wybiera się zwykle wtedy, kiedy zaobserwuje u siebie jakieś objawy. Tutaj pojawia się główne wyjaśnienie tego, dlaczego rak trzustki jest tak groźny – otóż schorzenie późno doprowadza do jakichkolwiek dolegliwości, a dodatkowo pierwsze jego objawy zazwyczaj są niespecyficzne i wcale nie muszą sugerować tego, że u pacjenta wystąpił właśnie nowotwór trzustki.

Początkowo u chorego, u którego rozwinął się rak trzustki, pojawiać się mogą niecharakterystyczne objawy: utrata masy ciała, spadek łaknienia, ból lub dyskomfort w obrębie jamy brzusznej czy wzdęcia i nudności. W późniejszych etapach choroby – wraz ze wzrastającym stopniem zaawansowania nowotworu – występować mogą bardziej charakterystyczne objawy raka trzustki, takie jak żółtaczka (wynikająca z ucisku przez guz struktur wyprowadzających żółć), dolegliwości bólowe w obrębie nadbrzusza lub pleców, świąd skóry, zakrzepica, zaburzenia poziomu glikemii (w raku trzustki dochodzić może do upośledzonej tolerancji glukozy, ale i nawet do cukrzycy) czy krwawienia z przewodu pokarmowego.

Diagnostyka raka trzustki

U pacjenta z podejrzeniem raka trzustki wykonywane mogą być różnorodne badania obrazowe. W diagnostyce schorzenia znaczenie ma zarówno ultrasonografia (USG) jamy brzusznej, ale i takie badania, jak obrazowanie jamy brzusznej metodą rezonansu magnetycznego i endosonografia (czyli USG endoskopowe). Złotym standardem w rozpoznawaniu raka trzustki jest jednak inne badanie, którym jest tomografia komputerowa (TK) jamy brzusznej.

Procedurą, która bywa przeprowadzana u chorych z rakiem trzustki w celach zarówno diagnostycznych, jak i leczniczych, jest zabieg w skrócie określany jako ECPW (endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna).