Sposoby podawania chemioterapii

Niektóre typy nowotworów, z uwagi na swoje miejscowe zaawansowanie ale i cechy budowy anatomicznej niektórych regionów organizmu człowieka, są mniej wrażliwe na systemową podaż cytostatyków. Niska penetracja leków podawanych dożylnie do komórek guza, narzuca konieczność podawania chemioterapii bezpośrednio do jam ciała. Dzieje się tak w przypadku pierwotnych (śluzak otrzewnej, międzybłoniak otrzewnej) bądź wtórnych (przerzuty raka żołądka, raka szyjki macicy, raka jajnika, raka jelita grubego) nowotworów otrzewnej. Formą chemioterapii dojamowej jest tu chemioterapia dootrzewnowa. Lek przeciwnowotworowy podaje się bezpośrednio do zamkniętej przestrzeni – jamy otrzewnej, celem uzyskania jak największego miejscowego stężenia leku, penetracja cytostatyku do tkanek wewnątrzotrzewnowych z krwi jest bowiem wątpliwa. Co więcej, dla zwiększenia efektu toksycznego, chemioterapeutyk krąży w otrzewnej długo (około 60 minut) a przed podaniem ogrzewany jest do temperatury 43 stopni Celsjusza. Metoda leczenia- HIPEC (hyperthermic intraperitoneal chemotherapy) stosowana jest w niewielu, bardzo specjalistycznych ośrodkach w Polsce. Niejednokrotnie staje się ratunkiem dla wyselekcjonowanych, najbardziej zaawansowanych onkologicznie chorych.

W przypadku niektórych nowotworów (np. agresywne postaci gwiaździaków włosowatokomórkowych, glejaków mózgu, chłoniaków ośrodkowego układu nerwowego i innych), w sytuacjach szczególnych, uzasadnionych, cytostatyki podaje się bezpośrednio do kanału kręgowego. Ze względu na istnienie anatomicznej, swoistej bariery krew-mózg, większość leków podanych dożylnie nie penetruje do ośrodkowego układu nerwowego. Nowotwory tam zlokalizowane są niejako chronione przed wpływem chemioterapeutyku podanego dożylnie. Podając leki dokanałowo omija się barierę krew- mózg umożliwiając w pełni skuteczne działanie chemioterapii na guzy umiejscowione w półkulach, móżdżku, rdzeniu przedłużonym, kręgowym, oponach.

Poza cytostatykami, w leczeniu onkologicznym stosuje się hormonoterapię – leczenie z wykorzystaniem hormonalnie czynnych substancji działających swoiście na receptory w tkance lub na powierzchni czy wewnątrz komórki nowotworowej. Mogą one hamować rozwój komórek, ich podziały bądź zaburzać funkcje. Przykładem nowotworu, dla którego terapia hormonalna jest skuteczna jest rak piersi, nowotwory prostaty czy niektóre nowotwory tkanek miękkich. 

Chirurgia onkologiczna

Chirurgia onkologiczna to dziedzina zabiegowa, która łącznie z radioterapią i chemioterapią stanowi podstawę leczenia onkologicznego. W praktyce klinicznej odgrywa niezwykle istotną rolę począwszy od wstępnej diagnostyki onkologicznej, zabiegów przygotowujących chorego do dalszych etapów leczenia, po leczenie radykalne, uzupełniające chemio i radioterapię oraz postępowanie paliatywne. Zabiegi z dziedziny chirurgii onkologicznej to jedne z cięższych dla pacjenta procedur. Bywa, że są to operacje wielogodzinne, drastycznie obciążające organizm i tak mocno już doświadczony chorobą nowotworową. Nieraz wiążą się z szerokimi resekcjami tkankowymi i narządowymi, wymagają od pacjenta perfekcyjnego przygotowania a od zespołu operującego niezwykłej wiedzy, doświadczenia, odpowiedzialności, zdolności szybkiego podejmowania decyzji i wytrzymałości psychicznej i fizycznej. Głównym, najważniejszym celem zabiegów operacyjnych w leczeniu nowotworów jest usunięcie guza w całości, z marginesem tkanek zdrowych. Zakres interwencji chirurgicznej jest związany zazwyczaj z wielkością guza, ale i typem nowotworu, którego zabieg dotyczy.

Zabiegi onkologiczne możemy podzielić na:

• operacje diagnostyczne,
• profilaktyczne,
• lecznicze - radykalne,
• paliatywne,
• odtwórcze.

fot. panthermedia

Jak wspomniano wyżej, leczenie chirurgiczne w przypadku nowotworów złośliwych jest zazwyczaj jedynie częścią leczenia skojarzonego. Do pełnej skuteczności chorego kieruje się na leczenie skojarzone- uzupełnione o radioterapię, chemioterapię i inne.